Je hebt dat flesje olie in je hand. Of je kijkt naar een flesje op het internet. Maar hoe weet je nu of dit een goede olie is?

Al die plekken, waar je ze kunt kopen, etherische oliën. Al die verschillende prijzen. Al die claims die er aan worden gehangen. En dat verschil in geur – hoe bepaal je of je te maken hebt met een goede of slechte olie?

Monika Werner, één van mijn favoriete auteurs (van boeken over aromatherapie) schrijft helder over de criteria. Heel nuttig, om te weten waarop te letten. Dat vulde ik aan en deel ik nu graag met je.

Eerst kort de belangrijkste punten. Dan voor wie méér wilt weten, meer uitleg.

Allereerst: De prijs.

De productie van pure etherische oliën is erg intensief. Om de oliën te winnen is veel plantenmateriaal nodig. Bepalend voor de prijs, zijn -onder meer- het gehalte etherische olie wat in het plantenmateriaal zit (dat is heel verschillend); de beschikbaarheid ervan; de benodigde menskracht en de soort winning. Die soort winning gaat zowel om het soort proces (bv destillatie/koude persing), als om hoe zorgvuldig en hoe klein/grootschalig de winning werd uitgevoerd. De prijs ligt meestal tussen de 4 en 25 euro per 5ml – maar kan oplopen tot over de 200 euro voor 1 ml (zoals voor sommige rozensoorten, de Iris). Als je dus oliën ziet die goedkoper worden aangeboden en/of allemaal rond dezelfde prijs zijn, dan kun je er aardig zeker van zijn dat je met on-echte of lage kwaliteit olie te maken hebt. Bij dit soort goedkope oliën is de kans groot dat er schadelijke stoffen in zitten en/of dat ze gemengd zijn met andere, goedkope(re) natuurlijke of synthetische oliën. Je begrijpt dat ze dan niet de gewenste werking hebben – en dat ze ongewenste bijwerkingen kunnen hebben.

Het prijscriterium is wel een lastige. Want een hogere/normale prijs hóeft niet te betekenen dat de olie van de hoogst te verwachten kwaliteit is. Die kwaliteit hangt af van de inhoud en de levenskracht. Voor bepaling van levenskracht, vitale kwaliteit, zijn nieuwe onderzoeksmethoden nodig – die momenteel nog niet algemeen erkend zijn, zoals wellicht kristallisatie- en biofotonen-onderzoek, waarmee het Bolk Instituut nu bepaalde soorten voeding onderzoekt. Een wens van mij, voor de toekomst, dat deze fijnstoffelijke metingen uitgevoerd zullen kunnen gaan worden, kleinschalig en wetenschappelijk betrouwbaar – om ook de vitale kwaliteit van etherische oliën en kruiden inzichtelijk te maken.

De inhoud kan vastgesteld worden met gas-chromatografie, met molecule herkenning. Daarmee is de opbouw van de olie vast te stellen (en te vergelijken met de kenmerkende opbouw van die betreffende olie). Die opbouw bepaalt de therapeutische waarde. Die therapeutische waarde is dus afhankelijk van de inhoud: de molecuulgroepen, niet van de prijs. Dat brengt me bij de andere kant van dit prijzenspectrum: er zijn ook oliën die verbazend duur worden aangeboden – dat kan met bv winningsmethoden te maken hebben. Het kan óók te maken hebben met marketing- en het verkoopsysteem van het bedrijf.

De geur.

Met veel ervaring, lukt het soms om de kwaliteit van oliën te beoordelen met de neus. Er zijn verschillende redenen waarom dit zo moeilijk is. Niet alleen je ervaring, de situatie, je humeur, de ouderdom (dan wel ‘jeugd’) van de olie spelen mee. Daarnaast speelt hier mee hoe de olie per jaar en per gebied iets wisselend kan zijn van geur: net als wijn hebben zon-kracht, regenval, terroir en meer zulke zaken invloed op de geur. Gelukkig worden er uitgebreide chemische analyses uitgevoerd (gas-chromatogrammen), die erg nuttig zijn om de waarde van de olie te bepalen. Ze geven aan hoe de opbouw van de verschillende molecuul-groepen zijn – en daaruit kun je lezen hoe goed en werkzaam de olie is (en haal je de oliën er uit, waarmee geknoeid is). Die opbouw van- en in molecuul-groepen bepalen de geur en de werkzaamheid. Boeiende materie. Monika Werner heeft in haar boek Praxis Aromatherapie mooie overzichten gegeven, waarmee ze per olie/plant, vereenvoudigd, laat zien hoe betrekkelijk simpel of buitengewoon gecompliceerd dit kan zijn.

De informatie

Je kunt op heel veel plekken etherische olie kopen. De kennis van de verkopers over de oliën, toepassingen en kwaliteit loopt nogal uiteen. Het maakt daarbij -onder meer- veel uit, hoe diep en breed de verkoper zich in etherische oliën en aromatherapie heeft georiënteerd. Heb je te maken met een kundige aromatherapeut, dan mag je verwachten dat die je goed helpt, met producten van hoge kwaliteit. Heb je te maken met iemand die enkel één merk aanprijst (wat dan natuurlijk ‘hoogste kwaliteit’ is en mogelijk kostbaarder dan verwacht) en zich enkel via dat merk laat informeren, dan mag je tenminste gekleurde informatie verwachten. Gelukkig is er nog de productinformatie. En zijn er keurmerken, die vertellen over bijvoorbeeld duurzaamheid. De nauwkeurigheid van de productinformatie op het flesje geeft een goede indicatie van de kwaliteit. Welke informatie mag je verwachten?

• ‘100% pure etherische olie’ (niet ‘natuurlijk’ of ‘parfumolie’);
• Nederlandse en botanische naam (Latijn) van de plant;
• Opgave van het deel van de plan waaruit de etherische olie gewonnen is, als variaties mogelijk zijn, omdat de werking verschillend kan zijn (blad, schors, bloem, vrucht);
• Inhoudsopgave in ml of g;
• Land van oorsprong, aangezien etherische oliën afhankelijk van het land van herkomst kunnen variëren;
• Informatie over de teelt, bijvoorbeeld: uit gecontroleerde biologische teelt (een internationaal erkend keurmerk, dat zegt meer dan een ‘eigen’ keurmerk per bedrijf), uit het wild verzameld – of uit conventionele teelt (dus mogelijk met pesticiden behandelde planten waarvan de etherische olie resten kan bevatten). Ik raad je aan om etherische oliën te kiezen die niet (mogelijk) deze resten hebben – zeker als je van plan bent de olie inwendig te gebruiken of puur te gebruiken (wat ik afraad, tenzij je jezelf zeer goed hebt geïnformeerd). Voor personen die allergisch zijn, is dit nog belangrijker;
• Winningsprocedure: Bij extractie moet het oplosmiddel genoemd worden – en of de olie gecontroleerd is op resten;
• Exacte opgave van de toevoeging en de mengverhouding in percentages bij taaie – en/of dure oliën, die vaak worden aangelengd met wijngeest (/alcohol/brandewijn) of jojoba (of een andere vette plantenolie);
• Controlenummer, bv de batch, zodat de olie geïdentificeerd kan worden als er klachten zijn.